Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler 80. Genel Kurulu kapsamında 25 Eylül’de ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşme öncesinde dikkat çeken bir karara imza attı. Binek otomobilleri, kozmetik ve cilt bakım ürünleri, alkollü içecekler, yaprak tütün, pirinç, sert kabuklu meyveler, plastik ürünler, kâğıt ve kartonlar gibi çok sayıda üründeki ek vergiler kaldırıldı. Görüşme karşılığı “politik jest” olarak yorumlanan karar, özellikle tarım ve otomobil sektöründe tepki çekti.
OTOMOTİVE VERGİ AYARI
Türkiye 2018 yılında ABD ile yaşanan “Rahip Brunson” krizi sırasında Trump yönetiminin çelik ve alüminyuma getirdiği vergilere karşılık bazı ürünlere ek vergi getirerek “misilleme” yapmıştı. Ticaret Bakanlığı yaptığı açıklamada, kaldırılan vergilerin Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) çerçevesinde yürütülen müzakereler ve ABD ile olumlu ilerleyen ikili görüşmeler sonucunda sona erdirildiğini bildirse de kararın zamanlaması “geri adım” olarak yorumlandı. Erdoğan’ın New York ziyareti sırasında alınan bu karar, Washington’a yönelik tek taraflı bir yumuşama adımı olarak yorumlanıyor.
Ekonomistler Türkiye’ye yüzde 15 vergi uygulayan ABD’den ithalatın kolaylaşmasının Türkiye’nin dış ticaret açığını daha da artırabileceğine dikkat çekerken kararın özellikle tütün, badem, pirinç gibi tarım ürünlerinde üreticiyi etkileyeceği vurgulanıyor. Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Reis ise pirinçte yüzde 25 olan ek verginin kaldırılmasını “Türkiye’ye kalite standardına yakın çeltik ve pirinç girmesini sağlar ama tüketiciye fiyat avantajı sağlamaz” dedi.
Aynı gün Avrupa Birliği ve Serbest Ticaret Anlaşması dışındaki ülkelerden yapılacak binek otomobil ithalatına ise yeni ek vergiler getirildi. Resmi Gazete’de yayımlanan cumhurbaşkanı kararına göre konvansiyonel ve hibrit otomobiller için yüzde 25 veya en az 6 bin dolar, plug-in hibritler için yüzde 30 veya en az 7 bin dolar, elektrikli otomobiller için ise yüzde 30 veya en az 8 bin 500 dolar ek mali yükümlülük uygulanacak. Ticaret Bakanlığı, kararın amacını yerli üretimi ve istihdamı korumak, ithalat baskısı ve haksız rekabete karşı önlem almak olarak açıkladı.
‘BELİRSİZLİK YARATILIYOR’
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) Başkanı Ali Haydar Bozkurt ise Türkiye’de otomotive uygulanan vergi oranlarının AB ve diğer ülkelerin çok üzerinde olduğuna dikkat çekti. Mobilitenin lüks değil ihtiyaç olduğunu vurgulayan Bozkurt şu değerlendirmeyi yaptı:
“Krediye erişim zorlukları ve yüksek vergilendirme politikaları satışları sınırlandırmaya, tüketicilere sunulan ulaşılabilir ürün seçeneklerini daraltmaya devam ediyor. Hazırlık yapmaya imkân tanımadan ani olarak hayata geçirilen ve sektörü önemli ölçüde etkileyen bu gibi düzenlemeler de sektörümüzde öngörülebilirliği zorlaştırmakta. 60 günlük süre, siparişlerin revize edilmesi ve yeniden planlanması adına yeterli olamayabilir. Sürekli yeni bir kural konması global otomotiv sektörünün parçası olan markaların rekabet gücünü etkiliyor.”
